Ülkemizde her yıl yaklaşık 450 bin kuduz riski taşıyan temas vakası yaşanıyor. Bu rakamın artması, insan-hayvan etkileşiminin artması ve köpek popülasyonuyla da ilişkili. Kuduz, hayvanlardan insanlara bulaşabilen ölümcül bir hastalık olup, dünyada en eski zoonozlardan biridir. Hastalığa yakalananların büyük çoğunluğu hayatını kaybediyor. Bu nedenle, etkili bir kuduz aşısı hayati önem taşıyor. Mevcut tedavi yöntemleri olsa da, yerli bir aşı üretmek hem maliyetleri düşürecek hem de ülkemizin bu tehdide karşı daha dirençli olmasını sağlayacaktır. Özellikle köpekler, insanlarda görülen kuduz vakalarının büyük bir kısmından sorumludur. Bu sebeple, hem hayvanlar hem de insanlar için etkili bir aşı geliştirme çalışmaları hızlandırılmalıdır. Aşı geliştirme çalışmalarının başarısı, gelecekteki kuduz vakalarının sayısını azaltmada büyük rol oynayacaktır.
Hayvanlara Yönelik Kuduz Aşısı
Bir üniversite ve özel sektör işbirliği ile hayvanlar için kuduz aşısı geliştirilmesi ve üretimi yeniden başlatıldı. Bu aşı şu anda yurt dışına ihraç ediliyor ve ülkemizde de lisanslanması için çalışmalar devam ediyor. Yıllık yaklaşık 2 milyon doz hayvan kuduz aşısı ithal ediliyordu. Yerli üretimin başlamasıyla hem ülke ekonomisine katkı sağlanacak hem de ithalata bağımlılık azaltılacak. Yerli üretimin sağladığı avantajlar arasında, daha hızlı ve esnek bir tedarik zinciri, maliyetlerin düşürülmesi ve ülke ihtiyaçlarına daha uygun aşıların üretimi yer almaktadır. Bu başarı, ülkemizin biyoteknoloji alanındaki yeteneklerini ve uluslararası arenada rekabet gücünü artırmaktadır. Yerli aşı üretimi, kamu sağlığına önemli bir yatırım olup, gelecek için büyük bir umut vaat etmektedir.
İnsana Yönelik Kuduz Aşısı Çalışmaları
İnsanlar için kullanılan kuduz aşılarının büyük çoğunluğu da ithal ediliyor. Yıllık 1,5 milyondan fazla doz ithalatının yerini, yerli üretim alacak gibi görünüyor. Bir özel sektör kuruluşu ile yürütülen ortak proje kapsamında, insanlara yönelik yerli kuduz aşısı için klinik öncesi (preklinik) çalışmalar tamamlanma aşamasına geldi. Bu çalışma, ülkemizin biyoteknoloji alanındaki yeteneklerinin bir göstergesidir. Preklinik aşamanın başarılı bir şekilde tamamlanması, klinik çalışmalara geçilmesi ve nihayetinde insanlara yönelik yerli bir kuduz aşısının piyasaya sürülmesi için önemli bir adım anlamına gelir. Bu proje, kamu sağlığı alanında önemli bir gelişme ve bilimsel bir başarı olarak değerlendirilmektedir.
Sonuç
Hem hayvanlara hem de insanlara yönelik yerli kuduz aşısı üretimi, Türkiye'nin bu ölümcül hastalıkla mücadelesinde büyük bir adım olacak. Projenin başarılı sonuçlanması ülkemizin sağlık güvenliğini güçlendirecektir.